Marek Zgórniak

 

Hr. Borch z 19 akademii i jego "Lettres sur la Sicile" (1782) 


Referat na sesji Viaggio in Italia e viaggio in Polonia (Kraków 1992), drukowany tylko w wersji włoskiej pt. Il conte Borch dalle diciannove accademie e le sue "Lettres sur la Sicile" (1782), "Studia Italo-Polonica" 5 (Zeszyty Naukowe UJ, 1127), 1994, s. 183-195, 7 il. (również w "Archivio Storico Siciliano'' 20, 1994 (wyd. 1997), s. 231-246). 

  

PDF - wersja polska ze starego pliku, złożona w LaTeXu w r. 2021; treść nie porównana z przekładem włoskim.

Artykuł pisałem w okresie, gdy dostęp do źródeł był jeszcze utrudniony. Od tego czasu w Polsce ukazały się na temat Borcha m.in. prace Jolanty Polanowskiej (Jolanta Polanowska, Ogród w Warklanach – dzieło Michała Jana Borcha i architekta Vincenza de Mazottiego, „Biuletyn Historii Sztuki“, t. 74, 2012, nr 3/4, s. 551–600); wydano też przekład jego książki (Michał Jan Borch, Listy o Sycylii i Malcie, przekład: A. Szastyńska-Siemion, I. Z. Siemion, Warszawa, Instytut Historii Nauki PAN, 2015 (Fontes Rerum ad Historiam Scientiae Spectantium. Series Recentior, t. 4)). Specjaliści piszą nawet o tak marginalnych dziedzinach działalności Borcha, jak import relikwii z Włoch do Inflant (Ruth S. Noyes, Translatio on the Baltic Catholic frontiers: Relic Exchange at a Cultural Crossroads after the Northern Wars (c. 1800), Greifswald 2017; w 2021 badania na ten temat trwają...). 

Rzadko wykorzystywanym źródłem - do niedawna nieznanym także badaczom łotewskim - jest część archiwum Borchów z Warklan przechowywana we Lwowie, dostępna online na stronie Ossolineum we Wrocławiu:
http://bazy.oss.wroc.pl/kzc/view_fond.php

Mój artykuł jest dość amatorski (nie zajmowałem się szerzej epoką Borcha), ale nigdzie nie napisałem, że Borch we włoskich akademiach "studiował", jak może wynikać ze sformułowania na s. 67 książki Karoliny Golemo pt. Obraz Polski i Polaków we Włoszech: Poglądy, oceny, opinie (Kraków 2010), która się na mnie powołuje.